Τι ειναι μουσικοθεραπεια;
Επιχειρώντας να απαντηθεί αυτό το ερώτημα, θα έπρεπε να ορίσουμε τον όρο «μουσική». Κάνοντας αυτή τη προσπάθεια θα διαπιστώσουμε, ότι καμιά προσέγγιση στο αντικείμενο της μουσικής δεν φέρνει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Μουσικη και φυση
«Μουσική είναι η ακριβής μινιατούρα των νόμων της φύσης. Eάν μελετήσουμε τους εαυτούς μας, θα ανακαλύψουμε ότι οι χτύποι της καρδιάς, η εισπνοή και η εκπνοή, είναι όλα δουλειά του ρυθμού. Η ζωή μας εξαρτάται από τη ρυθμική εργασία του μηχανισμού του σώματος. Η αναπνοή εκδηλώνεται σα φωνή, σα λέξη, σαν ήχος μέσα μας. Αυτό είναι μουσική. Φαίνεται ότι υπάρχει μουσική έξω από μας και μέσα σε μας» (Kessler,2009).
Η μουσική δεν είναι μόνο φύση, άλλα επηρεάζει και τη φύση. Επιδρά σε κάθε ζωντανό ον, όχι μόνο στον άνθρωπο. Σε πειράματα με ποντίκια ερευνητές μπορούσαν να αποδείξουν πως η κλασσική μουσική ηρεμεί και αυξάνει την συγκέντρωση ενώ ρόκ-μουσική αποσυντονίζει, αποπροσανατολίζει και προκαλεί παρορμητικές βίαιες αντιδράσεις. Ο αμερικανός Don Carlson ανακάλυψε με το «Sonic Bloom» ένα είδος μουσικής και ήχου με το οποίο μπορούσε να αυξάνει την ανάπτυξη των φυτών. Κατά αυτό τον τρόπο η συγκομιδή σιταριού στην Οτάβα Ενωμένων Πολιτειών μπορούσε να αυξηθεί κατά 66% με τη κλασσική μουσική του Bach.
Ο κόσμος όλος, όπως και η μουσική είναι δόνηση. Ζωντανές οντότητες, οι οποίες δονούνται σε παρόμοιες συχνότητες μπορούν να συντονιστούν και να επικοινωνήσουν μαζί μπαίνοντας σε ένα είδος απήχησης. Από μία αφηρημένη οπτική γωνία αυτό θα μπορούσε να συγκριθεί με την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων μέσω μουσικής, λεκτικά ή με οποιοδήποτε τρόπο.
Πράγματι, θα μπορούσαμε να θέσουμε ότι το σύμπαν είναι ένα είδος μουσικής παρόλο πού δεν υπάρχει παντού το κατάλληλο αυτί για την ακρόαση όλων των δονήσεων και ήχων. Γι΄αυτό και δεν εκπλήττει ότι η πλειονότητα των θρησκειών συνδέει τη δημιουργία του κόσμου με τον ήχο και τον αποκαλούν πηγή της δημιουργίας.
Οι Ινδουιστές θεωρούν τον ήχο «Om» σαν πρωταρχική και πρωτογενή δόνηση απ΄την οποία προέκυψε ο κόσμος. Με την απαγγελία του Om και άλλων φωνητικών συλλαβών, οι πιστοί ελπίζουν να επανασυνδεθούν με την πηγή της δημιουργίας.
Μουσικη στην Αρχαιοτητα
Οι αρχαίοι Έλληνες ταύτιζαν την έννοια της μουσικής με αυτή της παιδείας και της καλλιέργειας του ανθρώπου. Ο Πυθαγόρας, ο πρώτος αναγνωρισμένος θεωρητικός της μουσικής, περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο η μουσική μπορεί να επιδρά στη συναισθηματική κατάσταση του ανθρώπου και το πώς η χρήση κατάλληλων μελωδιών μπορεί να συμβάλει στην ψυχική υγεία. Κατά αυτόν τον τρόπο η μουσική παίρνει και μία θεραπευτική για τον άνθρωπο έννοια.
ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
Μουσικοθεραπεία είναι η σκόπιμη χρήση της μουσικής και ήχων, προκειμένου να επιτευχθούν ψυχοθεραπευτικοί στόχοι. Αποβλέπει στη χρήση των ήχων και της μουσικής στα πλαίσια μιας θεραπευτικής σχέσης, όπου ο θεραπευτής επιδιώκει συναισθηματικές αλλαγές, στην στον αντίληψη, τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς, αποσκοπώντας στην επαναφορά, διατήρηση και προαγωγή της ψυχικής και πνευματικής υγείας.
Υπάρχουν διαφορές τεχνικές μουσικοθεραπείας, οι οποίες μπορεί να γίνουν ατομικά ή σε ομάδες:
- Η δεκτική μουσικοθεραπεία, όπου δέχομαι μουσικές και ήχους οι οποίες επηρεάζουν σκέψη και συναίσθημα.
- Η ενεργητική μουσικοθεραπεία, όπου υπάρχει μία ενεργή συμμετοχή παράγοντας μουσική και ήχο
- Η βιωματική μουσικοθεραπεία, όπου το μουσικό στοιχείο υπάρχει σε οποιαδήποτε μορφή και σε συνδυασμό με οποιαδήποτε άλλες μορφές έκφρασης, όπως τον χορό και τη ζωγραφική.
Προσωπικά σαν μουσικοθεραπευτής συνδυάζω όλες της τεχνικές δίνοντας μεγάλη έμφαση στο βιωματικό στοιχείο. Συνήθως υπάρχει κάποιο θέμα, πρόβλημα ή και μόνο περιέργεια το οποίο είναι η πρώτη αφορμή για να ξεκινήσει κάποιος τη θεραπεία. Παίζοντας ενεργητικά τη μουσική συνήθως βοηθάει στο να ανιχνευτούν τα σημαντικά θέματα τα οποία αργότερα μπορούν να επεξεργαστούν μουσικο-ψυχοθεραπευτικά.
Ότι βιώνεται κατά τη διάρκεια της θεραπείας είναι πολύτιμο, αυθεντικό υλικό, το οποίο είναι γεμάτο ειλικρίνεια και αξίζει μία στοχαστική και σε βάθος ματιά για την προσωπική μας ανάπτυξη.Και βέβαια… η μουσικοθεραπεία είναι ψυχοθεραπεία.